Odkrywanie swojego powołania, wybór właściwej drogi zawodowej to zadanie trudne i życiowo bardzo ważne. Nieczęsto się zdarza, że od najmłodszych lat mamy pewność, jaką pracę chcemy wykonywać i jaką w związku z tym ścieżkę kształcenia mamy obrać. Na decyzję o tym wpływa czasem tradycja rodzinna, moda, środowisko, w którym żyjemy lub sugestie rodziny czy kolegów. Jednak decyzja o przyszłej pracy powinna być podjęta samodzielnie i z rozmysłem. Szkołę i nasz przyszły zawód wybieramy dla siebie, nie możemy, zatem kierować się zainteresowaniami, poglądami, ambicjami innych. Powinniśmy tę ważną, życiową decyzję podjąć sami po przeanalizowaniu własnych pragnień (chęci, zainteresowania, dążenia), możliwości (umiejętności, talent, stan zdrowia) i potrzeb (stan rynku pracy w regionie oraz własne potrzeby związane z zarobkowaniem).
Zdobycie informacji o zawodach nie jest trudne. Można to czynić czytając, rozmawiając z ludźmi lub wykorzystując własne doświadczenia związane z pracą. Oto tylko niektóre źródła informacji o zawodach:
»Teczki informacji o zawodach w urzędach pracy i centrach planowania kariery. W każdym opisie zawodu znajdują się informacje na temat zakresu obowiązków, warunków pracy, wymaganego wykształcenia i szkoleń, tendencji na rynku pracy.
»Broszury, gazety, czasopisma. Coraz częściej można w nich znaleźć informacje o rynku pracy a także informacje o różnych zawodach.
»Programy komputerowe, które zawierają wiadomości o świecie pracy. Dotyczą różnych problemów i zagadnień: samooceny, predyspozycji zawodowych, planowania kariery zawodowej, wiadomości o zawodach i kształceniu.
»Rozmowy o pracy. Żyjemy w otoczeniu osób, które pracują. Rozmawiając z ludźmi można się wiele dowiedzieć o ich codziennych obowiązkach. Rodzina i znajomi mogą być najlepszym źródłem wiadomości o pracy w różnych zawodach.
»Doświadczenie w pracy. Jednym z najlepszych sposobów na zdobycie informacji o tym jak praktycznie wygląda praca w danym zawodzie jest znalezienie pracy (po lekcjach, w soboty lub niedziele) w dziedzinie, która wydaje się nam interesująca. Pracując w ten sposób może nie będziesz wykonywał pracy, o jakiej marzysz, ale będziesz pracował z ludźmi, którzy taką pracę wykonują, a obserwowanie ich będzie dla ciebie cennym doświadczeniem.
Planując przyszłą karierę zawodową warto odpowiedzieć sobie na pytania:
●Czym charakteryzować się będzie zawód, który chcę wykonywać?
●Jaki prestiż ma mi przynieść moja praca?
●Do jakiego stopnia odpowiedzialności dążę?
●Jakie dochody zamierzam osiągnąć?
●Jaki poziom życia chcę zapewnić sobie i rodzinie?
●Jak mają wyglądać moje urlopy?
●Jakich przyjaciół chcę mieć?
●Do jakich grup towarzyskich chcę należeć?
●Czy chcę pracować „u kogoś”, czy marzę o pracy na własny rachunek?
Jeśli znamy siebie, swoje zdolności, zainteresowania, umiejętności oraz możliwości i potrzeby, kiedy również poznamy specyfikę wybranego zawodu – łatwiej nam będzie podjąć decyzję o wyborze profilu kształcenia. Należy unikać stereotypów, które czasem dyskwalifikują niektóre zawody jako mniej szlachetne czy mało przydatne.
Na przykład ekonomista czy psycholog nie może być postrzegany jako ważniejszy od murarza czy ślusarza. Prestiż, wartość danego zawodu można oceniać według własnych zainteresowań i zdolności.
W przeciwnym razie wybierający może się okazać osobą ‘modną’, ale niezadowoloną.
Innym stereotypem, któremu ulegają czasem młodzi ludzie jest pogląd, że ukończenie szkoły zawodowej uniemożliwia dalsze kształcenie. Nic bardziej błędnego! Istnieją, bowiem technika uzupełniające i licea dla dorosłych, w których można zdobyć średnie wykształcenie oraz maturę, co daje przepustkę na studia licencjackie i magisterskie. Ktoś, kto pozna tajniki zawodu od strony praktycznej ucząc się w szkole zawodowej ma większą pewność, że dokonał właściwego wyboru i może kontynuować ten sam kierunek w szkole średniej i wyższej. Natomiast, jeśli okaże się, że szkoła zawodowa, która wybrał i wyuczony zawód nie spełniły jego oczekiwań, ma ciągle szansę na zmianę zawodu i wybór szkoły średniej o innym profilu kształcenia.
Trzeba również być przygotowanym na to, ze w przyszłości wystąpi konieczność regularnego podnoszenia swoich kwalifikacji, zapoznawania się z nowościami. Każde specjalistyczne, dodatkowe kształcenie poszerza zakres umiejętności, rozwija zainteresowania, stwarza większe możliwości zatrudnienia oraz daje satysfakcję z wykonywanej pracy.
Reasumując stwierdzić należy, że każda ważna decyzja ma szanse przynieść sukces i powodzenie, jeśli zostanie poprzedzona głębszymi przemyśleniami i rozważeniem wszystkich ewentualnych jej skutków.
Aby wymarzona praca dawała dobre efekty i przynosiła satysfakcję, musimy lubić to, co robimy. Decyzji o wyborze zawodu nie można, więc podejmować pochopnie.,